Θεματικός Τουρισμός: Γεωπάρκο στη Σύρο και Γεωτουρισμός
Ένα πολλά υποσχόμενο σχέδιο δράσης για την προώθηση της γεωλογικής ταυτότητας της Σύρου, ήρθε στην επιφάνεια μετά την υπογραφή της Σύμβασης ανάμεσα στο Δήμο Σύρου – Ερμούπολης και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
Η Σύμβαση έχει ιδιαίτερη σημασία, κυρίως στη δύσκολη συγκυρία την οποία διανύουμε. Νοηματοδοτεί την είσοδο του θεματικού τουρισμού και συγκεκριμένα του γεωτουρισμού στη Σύρου.
Οι συνθήκες όπως διαμορφώνονται μετά την πανδημία covid 19, ωθούν τις τοπικές κοινωνίες σε επανατοποθέτηση απέναντι σε ειδικές μορφές τουρισμού. Μια από αυτές είναι ο θεματικός τουρισμός.
Ο θεματικός τουρισμός φαίνεται να είναι η πρόκληση της εποχής. Έρχεται να θυμίσει τις σημειολογικές επισημάνσεις μεταξύ παγκοσμιοποίησης και τοπικοποίησης, ανάμεσα στον τουρίστα – καταναλωτή και στον τουρίστα που επιλέγει. Που εκτιμά το εγχώριο τουριστικό προϊόν και τη μοναδικότητά του.
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν, που, ενώ ο τουρισμός αυξάνεται τις τελευταίες δεκαετίες με ετήσιο ρυθμό αύξησης 4% παγκοσμίως και 7% στην Ελλάδα, οι ειδικές μορφές τουρισμού σημειώνουν ρυθμό αύξησης 40% ετησίως!
Τι είναι ο θεματικός τουρισμός
Ο θεματικός τουρισμός είναι ειδική μορφή βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Ενθαρρύνει την αλληλεπίδραση του επισκέπτη – τουρίστα με το φυσικό περιβάλλον, τον ανθρώπινο παράγοντα, τις περιφέρειες, τους δήμους και τις κοινότητες.
Ο θεματικός τουρισμός εστιάζει σε δραστηριότητες, που ενισχύουν οικονομικά και κοινωνικά τις περιοχές, συμβάλλουν στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και αποβλέπουν στην ευημερία των πολιτών. Συγχρόνως, ως μορφή εναλλακτικού τουρισμού, μεριμνά για την προστασία του περιβάλλοντος και τα ιδιαίτερα πολιτισμικά στοιχεία του κάθε τόπου. Για την υλική και άυλη κληρονομιά του.
Η Σύρος μπροστά στη νέα πρόκληση
Η ανάδειξη της γεωλογικής ιστορίας της Σύρου ξεκινά με μια, πραγματικά «από τα κάτω», προσέγγιση. Η ΚοινΣΕπ «Απάνω Μεριά» και οι άνθρωποί της, ήταν αυτοί που συνέλαβαν την ιδέα και ενήργησαν για την κοινωνική και πολιτική ωρίμανσή της. Με ενθουσιασμό και ζήλο, όλα αυτά τα χρόνια, ανέλαβαν πρωτοβουλίες για την ανάγκη προστασίας της βιοποικιλότητας και της πλούσιας γαιοκληρονομιάς του τόπου.
Με επίπονες προσπάθειες κατάφεραν να συσπειρώσουν όλους τους απαραίτητους φορείς και επιστήμονες και να έρθουν σε συνεργασία με το Δήμο Σύρου – Ερμούπολης.
Ακολούθησε η δράση «Αναζητώντας το γεωλογικό θησαυρό της Σύρου», με την υποστήριξη του Τμήματος Πολιτισμού Κυκλάδων της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης.
Τη σκυτάλη πήρε, στη συνέχεια, ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης. Μαζί με το ΕΛΚΕ του Πανεπιστημίου Αιγαίου προγραμμάτισαν το έργο «Δράσεις αξιοποίησης της γεωλογικής ιστορίας με σκοπό την ανάπτυξη του γεωτουρισμού στη Σύρο».
Το καθοριστικό βήμα ολοκληρώθηκε μόλις πριν λίγες μέρες και έδωσε χαρά σε όσους την ανέμεναν υπομονετικά. Η Σύμβαση του έργου υπογράφηκε και σηματοδοτεί την έναρξη των εργασιών και την σταδιακή υλοποίησή τους.
Ποιοι είναι οι στόχοι του έργου
Βασικός στόχος του έργου είναι η προστασία των ευαίσθητων περιοχών και τοπίων της Σύρου.
Το βόρειο τμήμα του νησιού, η Απάνω Μεριά, είναι χαρακτηρισμένη ευαίσθητη περιοχή. Περιλαμβάνει την Ειδική ζώνη Προστασίας και το Καταφύγιο Άγριας Ζωής και είναι ήδη ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000. (Το Δίκτυο Natura 2000 αποτελεί ένα Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο περιοχών, οι οποίες φιλοξενούν φυσικούς τύπους οικοτόπων και οικοτόπους ειδών, που είναι σημαντικοί σε ευρωπαϊκό επίπεδο.)
Η αξιοποίηση του γεωλογικού πλούτου του νησιού, ωστόσο, δεν περιορίζεται μόνο στο σκέλος της προστασίας. Όπως προαναφέρθηκε, έχει στόχο να λειτουργήσει, επιπλέον, ως πόρος ανάπτυξης μιας νέας μορφής θεματικού τουρισμού, του γεωτουρισμού.
Γεωτουρισμός, μορφή θεματικού τουρισμού
Ο γεωτουρισμός είναι ο τουρισμός της Γης. Είναι μορφή θεματικού τουρισμού και απευθύνεται σε εναλλακτικούς ταξιδιώτες. Περιλαμβάνει την περιήγηση στην ύπαιθρο, δίνοντας έμφαση στα μνημεία της γεωμορφολογικής, γεωλογικής, περιβαλλοντικής και βεβαίως πολιτιστικής κληρονομιάς ενός τόπου.
Τι προβλέπει η Σύμβαση
Ειδικότερα στην περίπτωση της Σύρου και σύμφωνα με τη σύμβαση, ο γεωτουρισμός προβλέπεται να λάβει σάρκα και οστά, μέσα από την ίδρυση Γεωπάρκου και ένα πλήθος δράσεων και υποστηρικτικών υποδομών γύρω από αυτό.
Μια σειρά Γεωδιαδρομές, Γεωλογικά Μονοπάτια θα αναδείξουν περιοχές ιδιαίτερου γεωλογικού ενδιαφέροντος, όπως είναι ο Αερόλιθος, Λατομείο Κρικάκη κλπ. Θα συμπεριλάβουν σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους του νησιού σε διάφορες τοποθεσίες π.χ. Γράμματα, Καστρί – Χαλανδριανή, σπηλιά του Φερεκύδη και Δελφινονήσι, καθώς και παραδοσιακούς οικισμούς, όπως Φοινικιά, Μύτακα, Παπούρι, Πλατύ Βουνί, Χαλανδριανή και Σαν Μιχάλη.
Ένα Γεωλογικό Εκθετήριο θα παρουσιάζει τη γεωλογική ιστορία της περιοχής, ευρήματα από χαρακτηριστικούς γεωλογικούς σχηματισμούς και απολιθώματα, πιθανά παλαιοντολογικά ευρήματα και ό,τι άλλο ορίζει τη γεωλογία του χώρου.
Το Γεωλογικό Μουσείο θα βρίσκεται στην πολιτιστική και οικονομική έδρα της Σύρου, θα στεγάζεται σε ιστορικό κτίριο ιδιοκτησίας Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, και θα αξιοποιείται από κοινού με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
Το φιλόδοξο εγχείρημα, σύμφωνα με τους εμπνευστές του, δεν θα σταματήσει εδώ. Θα συνεχιστεί με τη στόχευση, το Γεωπάρκο να συμπεριληφθεί στο Παγκόσμιο Δίκτυο Εθνικών Γεωπάρκων της Unesco και να αποτελέσει το 6ο ανάλογο στην χώρα μας.
Εφικτό;
Για τη Σύρο ναι. Για ακόμα μια φορά, η Σύρος δείχνει το δρόμο. Χαράζει προοπτικές ανάπτυξης μέσα από εναλλακτικές διαδρομές και ήπιες παρεμβάσεις στο περιβάλλον.
Μόνο τέτοιους εξάλλου αντέχει η Κυκλαδίτικη γη. Με το μοναδικό ανάγλυφο, τους ανεκτίμητους θησαυρούς της και τη σπάνια ομορφιά.